Stalen Balken
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Stalen balken zijn constructie-elementen met een langwerpige vorm en specifieke profielen, zoals I, H of U, die worden toegepast om belastingen in een gebouw of constructie te dragen en over te brengen op de opleggingen.
Omschrijving
Balken zijn essentiële, ruimteoverspannende constructie-elementen. Oorspronkelijk werden hiervoor vaak houten balken gebruikt, maar in de bouw worden tegenwoordig veel stalen balken toegepast vanwege hun draagvermogen en stijfheid in verhouding tot hun gewicht. Deze balken zijn verkrijgbaar in diverse profielen, zoals H-, I-, en U-profielen, elk met hun eigen vorm en toepassing. Ze worden gebruikt in diverse constructies, van woningen en loodsen tot bruggen en viaducten. Stalen balken kunnen zichtbaar blijven als architectonisch element, bijvoorbeeld in een industrieel interieur, of worden weggewerkt in wanden of vloeren.
Staal vs. IJzer in de bouw
Historisch gezien werd ijzer, een van de oudste bekende metalen, al lang voor Christus gebruikt. Ruwijzer met een hoog koolstofgehalte was hard maar bros, terwijl smeedijzer door ontkoling ontstond en geschikt was voor walsen. Vanaf ongeveer 1860 werd ijzer een universeel constructiemateriaal, maar staal, dat minder dan 1,8% koolstof bevat, heeft ijzer grotendeels verdrongen in constructieve toepassingen. Staal biedt betere eigenschappen, zoals een hoge sterkte-gewichtsverhouding, taaiheid, homogeniteit en goede verwerkbaarheid (o.a. lassen), wat het ideaal maakt voor moderne bouwconstructies.
Veelvoorkomende profielen
Stalen balken zijn verkrijgbaar in verschillende standaard profielen. De meest voorkomende profielen in de bouw zijn:
* I-profielen: Deze hebben een I-vormige dwarsdoorsnede. IPE-balken hebben parallelle flenzen met een constante dikte en zijn goed inpasbaar in constructies. INP-balken hebben schuinere flenzen.
* H-profielen: Ook wel breedflensprofielen genoemd, deze hebben een H-vormige dwarsdoorsnede met bredere flenzen dan I-profielen. HEA- en HEB-profielen zijn veelvoorkomende typen, waarbij HEB meer draagkracht heeft dan HEA door dikkere flenzen. HEM-profielen hebben nog dikkere flenzen en een groter draagvermogen. HD-profielen worden specifiek voor kolommen gebruikt en HP-profielen voor funderingen en damwanden.
* U-profielen: Deze hebben een U-vormige doorsnede. UNP-balken hebben schuin oplopende flenzen en worden vaak als ligger aan de buitenkant van een constructie gebruikt.
Vergelijkbare termen
IJzeren balken
Gebruikte bronnen: